“Hard werken en dienstbaarheid zijn een deugd én een valkuil”
Ze werkt als verpleegkundige bij RST, maar ook als psychosociaal therapeut. Annelies Mudde weet dan ook als geen ander hoe het is om verschillende banen met elkaar te combineren. “Gezonde stress hoort erbij, maar wanneer wordt het ongezond? Dat is de vraag!”
In haar praktijk begeleidt Annelies jongvolwassenen die vastgelopen zijn in het leven. De oorzaken daarvan zijn verschillend.
Annelies: “Mijn cliënten geven aan geen overzicht meer te hebben, moe te zijn of prikkelbaar. Veel vinden het lastig om zich te ontspannen of het ontbreekt aan energie. Dit soort symptomen kunnen tekenen zijn van overspannenheid of burn-out, maar soms zitten er ook diepere oorzaken achter.”
Luisteren
De interesse voor het werk als therapeut kreeg Annelies al op jonge leeftijd. “Mijn opa was diaken in de kerk. Op de een of andere manier kwamen er regelmatig mensen die in de knoop zaten langs om met hem te praten.
Als jong meisje vroeg ik me altijd af: hoe komt dat nou? Ik herinner me nog goed dat ik het hem op een dag gevraagd heb. Hij zei: ‘Meisje, je hoeft niet zoveel te praten, je hoeft alleen maar te luisteren!’ Dat is me altijd bijgebleven. Ik zag hoe mensen opgelucht naar huis toegingen na een gesprek met hem en dacht: dat wil ik ook!”
Annelies ging echter niet direct als therapeut aan de gang. Ze volgde eerst de opleiding tot verpleegkundige en werkte 10 jaar in de psychiatrie en de verslavingszorg. Toen begon het toch te kriebelen. Aangemoedigd door haar man startte ze de vierjarige opleiding tot psychosociaal therapeut. Inmiddels was ze bij RST komen werken en startte naast haar werk ook een eigen therapiepraktijk.
Instagram-waardig
Annelies vertelt dat een belangrijke reden dat jongeren steeds eerder vastlopen, een onrealistisch beeld van het leven is: “We móeten zoveel … We moeten bijna 24 uur per dag online zijn. We moeten doen wat onze sociale omgeving van ons vraagt. We moeten voor de buitenwereld een ‘Instagram-waardig’ leven leiden.
Sociale media hitsen ons op: de één heeft nog mooiere beelden dan de ander en het moet lijken dat iedereen 100% gelukkig is. Waarom ik dan niet? We leven in een gebroken wereld met pijn en verdriet. Steeds meer zijn we geneigd dit te verdoven. Juist als christen zouden we moeten weten dat we 100% gelukkig zijn, niet te vinden is op deze aarde. We lijken vergeten te zijn dat het leven soms gewoon niet zo superleuk is en dat dat erbij hoort. Daarmee zeg ik trouwens niet dat de problemen van jongeren niet realistisch zijn …”
We lijken vergeten te zijn dat het leven soms gewoon niet zo superleuk is en dat pijn en verdriet erbij horen.
Grenzen
Vaak ziet Annelies ook jongeren en jongvolwassenen die nooit hebben geleerd om hun grenzen aan te geven.
“Met name in de reformatorische wereld kan dat een probleem zijn. We zijn van nature dienstbaar ingesteld. Hard werken hoort een beetje bij het calvinisme. We moeten altijd voor een ander klaarstaan. Op het werk, maar ook in de familie en in de kerk.” Echter: “Hard werken en dienstbaarheid zijn een deugd én een valkuil.”
Ondertussen ziet Annelies – ook bij RST – collega’s overspannen of burn-out raken of zelfs lichamelijke klachten krijgen. “Wanneer iemand aangeeft dat hij of zij overbelast is, wordt er door de omgeving vaak al snel gezegd: ‘Joh, je moet gewoon je grenzen aangeven …’ Zo eenvoudig ligt het echter niet. Grenzen kun je jezelf niet aanleren: die moet je juist ontdekken. Als je niet weet waar je grenzen liggen, kun je ze ook niet bewaken.”
Annelies: “Grenzen liggen bij iedereen weer anders. Als iemand bij mij binnenkomt en aangeeft dat hij of zij wil leren om grenzen aan te geven, dan gebruik ik vaak de volgende metafoor: grenzen zijn als hekken om jouw tuin (hart). Voordat je deze hekken neerzet is het nodig om te weten waar jouw stuk begint en waar het eindigt.”
Iemand raakt doorgaans niet overspannen omdat hij zijn grenzen niet aangeeft maar omdat hij of zij niet weet wat zijn grenzen zijn.
“Mensen raken meestal niet overspannen omdat ze hun grenzen niet kunnen aangeven, maar omdat ze niet weten wat hun grenzen zijn. Daar zit een belangrijk essentieel verschil.”
Volgens Annelies moeten we leren om ‘van binnen naar buiten te leven’. “Wie ben ik? Wie ben ik niet? Wat is mijn draagkracht? Wat kan ik aan? Wanneer blijft stress bij mij nog gezond en wanneer wordt het ongezond? Precies daartussen ligt de grens.”
Rust
Grenzen ontdekken kost tijd, weet Annelies. “Als je burn-out raakt, moet je jezelf eerst weer helemaal vinden en de tijd nemen om weer in contact te komen met jezelf. Doe je dat niet, dan kan het zomaar weer opnieuw gebeuren.”
De belangrijkste rust die we kunnen vinden is volgens Annelies de rust voor ons eeuwige leven. “Vinden we die rust, dan zullen we ook de rust bij God zoeken in dit tijdelijke leven. Hij kan uiteindelijk de diepste, onvoorwaardelijkste innerlijke rust schenken.”
Annelies: “Vers 37 en 39 van Marcus 4 vind ik mooi: ‘En er werd een grote storm van wind, en de baren sloegen over in het schip, alzo dat het nu vol werd. (…) En Hij opgewekt zijnde, bestrafte den wind en zeide tot de zee: Zwijg, wees stil! En de wind ging liggen, en er werd grote stilte’.”
Dit interview is ook te beluisteren als podcast. Download hier.