“Het laatste levensjaar zo comfortabel mogelijk laten verlopen, dat is mijn doel”

Wat doe je als je te horen krijgt dat je ongeneeslijk ziek bent? Het kan een enorme schok zijn. Vanaf dat moment kan het al belangrijk zijn om een palliatief verpleegkundige in te schakelen. Marinda Verschuure is palliatief verpleegkundige voor alle wijkteams van RST in Zeeland en is überhaupt één van de eersten in Zeeland in deze functie. Haar voornaamste doel: het laatste levensjaar van mensen zo comfortabel mogelijk laten verlopen.

Samen in gesprek

Palliatieve verpleging gaat een rol spelen vanaf het moment dat iemand weet dat hij of zij niet meer beter wordt. “Mensen die een levensverwachting hebben van minder dan één jaar worden bij mij aangemeld. Ik ga dan langs voor een eerste gesprek, het zogenaamde Advance Care Planning-gesprek. Daarin bespreek ik met een cliënt de doelen, wensen en behoeften voor de zorg. Aan de hand daarvan wordt een vervolg bepaald. Vaak zijn er meerdere gesprekken nodig. Na zo’n gesprek heb ik contact met het wijkteam om terug te koppelen wat eruit is gekomen en geef ik dit ook door aan de huisarts of verwijzer. Het doel van gesprekken is om tijdig in te kunnen springen en complicaties te kunnen voorkomen.”

Te laat ingeschakeld

Marinda heeft te maken met allerlei cliënten, van oud tot jong. “Cliënten die de diagnose kanker hebben gekregen zijn het meest bekend met deze gesprekken. Maar ook dan word ik nog te weinig ingeschakeld. Vaak worden deze cliënten pas aangemeld als ze terminaal zijn, terwijl het juist zin heeft om met palliatieve zorg te starten vanaf de diagnose. In het netwerk van zorgprofessionals probeer ik daar wel meer bekendheid aan te geven. Zo stuur ik bijvoorbeeld een brief naar ziekenhuizen waarin ik mezelf voorstel en uitleg wat ik kan betekenen. In Zeeland is die brief verspreid op de afdeling Oncologie, maar ik hoop ook dat-ie richting Cardiologie gaat. Bij hart- en nierziekten is zo’n laatste jaar vaak sluipender en juist daarom is er ook op die afdeling meer bekendheid van mijn functie nodig. Met huisartsen heb ik ook regelmatig contact. Voor hen is de functie van palliatief verpleegkundige vaak nog onbekend, dus ik ga zoveel mogelijk langs om mijn functie toe te lichten.”

“Pionieren is lastiger dan gedacht”

Via een openstaande vacature is Marinda als palliatief verpleegkundige bij RST terecht gekomen. Daar volgde ze een leerwerktraject, zodat ze gelijk in deze functie aan de slag kon. Dat deze functie voor haar én haar omgeving zo nieuw is, is voor Marinda een behoorlijke uitdaging. “Pionieren is wel harder werken dan ik verwacht had. Het bewustzijn creëren duurt best lang en ik heb nog niet eens alle huisartsen bereikt. Maar ook bij cliënten en collega’s moet ik echt nog op de radar komen. Zij moeten leren mij (op tijd) in te schakelen.”

Toch is het Marinda alles waard. “Ik vind het heel bijzonder dat je zo dicht bij de mensen mag komen. Ze kennen je vaak nog niet goed, maar vertellen je vaak hun diepste zorgen. Je ziet ook ontzettende dankbaarheid bij de mensen. Het is belangrijk dat je je kunt inleven in anderen. Maar ook communicatief sterk zijn is een vereiste. Je moet het gesprek kunnen leiden en je moet niet bang zijn om over moeilijke dingen te praten. Als je het als een taboe ervaart kun je die gespreken ook niet aan. Deels moet het in je karakter zitten, maar het wordt natuurlijk ook versterkt door de opleiding en de kennis die je opdoet.”

Onmisbare zorg

Palliatieve zorg is dankbaar werk volgens Marinda, maar ook onmisbare zorg in het proces. “Als je palliatieve zorg tijdig start kun je meer duidelijkheid creëren, waardoor eventuele wensen van iemand sneller uitgevoerd kunnen worden. Je gaat comfortzorg geven. Dat betekent niet dat er nooit meer gehandeld/behandeld wordt, maar het is dan meer symptoombestrijdend of levensverlengend. Als je niet op tijd start, is er dus veel kans op overbehandeling, terwijl de cliënt dit misschien wel helemaal niet wil. Er is zelfs onderzocht dat iemand over het algemeen langer leeft wanneer er tijdig met palliatieve zorg gestart wordt, dan wanneer dit niet gestart of besproken wordt.”

Meer bewustwording creëren

De visie op palliatieve zorg is helder voor Marinda: “Ik wil nog veel meer bewustwording creëren bij de artsen en mijn collega’s. Mijn doel is dat iedereen die palliatief gemarkeerd wordt, voor een eerste gesprek bij mij aangemeld wordt. Zelf zou ik daarnaast veel beter contact willen hebben met ziekenhuizen en huisartsen, zodat ze weten wat we doen en wat kunnen bieden en wij cliënten eerder in zorg hebben. Ze moeten zich beseffen dat het anders al te laat kan zijn voor gesprekken. Kortom, de huidige kloof overbruggen en zoveel mogelijk aansluiting vinden.”